Rytel Wacław, imię zakonne Wiator (Viator) (1883–1942), kapucyn, działacz Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie. Ur. 28 VII w Mojówce w pow. jampolskim, był synem Cezarego i Józefy z Jachimowiczów, młodszym bratem Zygmunta (zob.).
Gimnazjum R. ukończył w Kijowie. W l. 1901–4 studiował w Seminarium Duchownym w Petersburgu. Mimo że został stamtąd usunięty, otrzymał bardzo dobre świadectwo moralności. Zgłosił się do kapucynów w Nowym Mieście nad Pilicą, gdzie po kilkumiesięcznej próbie i po uzyskaniu zezwolenia generała-gubernatora warszawskiego przyjął habit 15 XII 1907. Na jego nazwisko kapucyni z Nowego Miasta nabyli w r. 1908 posesję w Warszawie przy ul. Łazienkowskiej i zbudowali tam drewnianą kaplicę. Pierwsze śluby R. złożył 15 XII 1908. Studia teologiczne ukończył w r. 1912 w Seminarium Duchownym we Włocławku. W l. 1912–14 redagował wydawany przez kapucynów miesięcznik dla tercjarzy pt. „Rodzina Seraficka”. Nie osiągnąwszy wieku wymaganego przez przepisy rosyjskie, śluby wieczyste złożył tajnie 21 VI 1912, a oficjalnie ponowił dopiero 12 V 1914. Święcenia kapłańskie przyjął 21 VII 1912.
Podczas pierwszej wojny światowej założył R. ochronę dla dzieci i utrzymywał ją z funduszów Rosyjskiego Czerwonego Krzyża, a po wejściu wojsk niemieckich pośredniczył w kontaktach mieszkańców Nowego Miasta z dowództwem. Z tego też powodu po powrocie Rosjan w lutym 1915 został oskarżony o zdradę stanu i uwięziony w Warszawie na Mokotowie, a następnie w Piotrogrodzie w więzieniu «Krest». W listopadzie 1915 wyszedł z więzienia, dzięki kaucji złożonej przez matkę. Dn. 4 IX 1916 stanął w Witebsku przed sądem wojskowym, który go uniewinnił. Odwiedzał środowiska polskie w Saratowie, Kijowie i Smoleńsku, wygłaszał tam kazania i prowadził rekolekcje. W Kijowie był kapelanem bezhabitowego zgromadzenia sióstr sercanek. W Darnicy koło Kijowa został w r. 1916 kapelanem obozu dla jeńców i szpitala polowego nr 2. W r. 1917 objął funkcję kapelana Koncentracyjnego Punktu Wojskowych Polaków w Kijowie.
Do Polski powrócił R. w grudniu 1918 i osiadł w klasztorze warszawskim jako wizytator generalny Trzeciego Zakonu św. Franciszka. Jednocześnie w l. 1921–2 był przełożonym klasztoru. Brał udział w kampanii 1920 r. jako kapelan wojskowych szpitali warszawskich i zarazem przewodniczył Tow. «Pomoc Żołnierzowi Frontu», za co otrzymał 15 VII 1921 odznakę i dyplom Obywatelskiego Komitetu Obrony Państwa. W dn. 31 I 1923 dysponował na śmierć Eligiusza Niewiadomskiego, zabójcę prezydenta Gabriela Narutowicza.
Po powrocie do Polski R. włączył się w prace Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK). Od r. 1923 był wiceprezesem oddz. warszawskiego PCK i w ramach tej organizacji stanął w r. 1924 na czele Społecznego Komitetu Ratunkowego dla Powodzian. Dn. 5 IV 1924 wybrany został na prezesa oddz. warszawskiego PCK, nie objął jednak tej funkcji, ponieważ władze generalne zakonu kapucynów oraz arcybp warszawski kard. Aleksander Kakowski odmówili swej zgody. Nadal jednak uczestniczył w pracach zarządu i z czynnego zaangażowania wycofał się dopiero na początku 1925 r. na skutek kampanii prasowej, stawiającej mu rozmaite zarzuty.
Niezwykłą aktywność przejawił R. jako wizytator generalny Trzeciego Zakonu Św. Franciszka. Już w styczniu 1920 wznowił wydawanie „Rodziny Serafickiej” i był jej redaktorem do nr 6 z r. 1928, publikując na jej łamach liczne artykuły. Od r. 1925 rozpoczął wydawanie dodatku do „Rodziny Serafickiej” pt. „Rodzina Seraficka-Dyrektor”, później „Dyrektor III Zakonu”, jako pisma instruktażowego dla księży zajmujących się tercjarstwem. Równocześnie opracowywał i publikował pomoce duszpasterskie do prowadzenia Trzeciego Zakonu, z których największą popularność zdobył sobie „Katechizm Trzeciego Zakonu św. Franciszka” (wyd. 15. W. 1946). Warszawską kongregację tercjarską zreorganizował, powołując jej stały zarząd. W r. 1919 założył oparte na tercjarstwie Tow. Domu Ludowego p. wezw. św. Franciszka. W ramach Towarzystwa powstały w r. 1921: Bank Domu Ludowego, Spółdzielnia Spożywców i Kooperatywa Bławatna, w r. 1922 Kasa Pogrzebowa i Spółdzielnia Rolniczo-Handlowa «Klarysew» w Cegłowie. W r. 1921 brał R. udział w Międzynarodowym Kongresie Tercjarskim w Rzymie, a w l. n. regularnie uczestniczył w tercjarskich kongresach ogólnopolskich i wchodził w skład Rady Głównej Trzeciego Zakonu w Polsce. Kard. A. Kakowski i władze generalne zakonu domagały się, by R. ustąpił z kierowania założonymi instytucjami z uwagi na odpowiedzialność materialną. W r. 1927 władze zakonne zdecydowały o przeniesieniu R-a do klasztoru lubelskiego, do czego jednak nie doszło. Dopiero w r. n., kiedy okradziono Bank Domu Ludowego, R. na żądanie przełożonych przeniósł się do Lublina. Odtąd zajmował się głoszeniem rekolekcji i krzewieniem zasad Trzeciego Zakonu św. Franciszka w parafiach. W r. 1939 prowadził zbiórkę ofiar na zakup samochodu-kaplicy dla armii polskiej.
W czasie prowadzenia rekolekcji wielkopostnych w Chełmie Lubelskim został R. 23 III 1940 aresztowany przez Niemców i osadzony na Zamku Lubelskim, skąd wraz z innymi kapucynami klasztoru lubelskiego wywieziono go 20 VI 1940 do Sachsenhausen, a 14 XII 1940 do Dachau (nr obozowy 22.690). Tam zginął w komorze gazowej 12 VIII 1942.
Fot. w Arch. Kapucynów w Nowym Mieście nad Pilicą; – Jacewicz-Woś, Martyrologium duchowieństwa, I, V; Gadacz K., Słownik polskich kapucynów, Wr. 1986 II 248–54 (tamże bibliogr.); – Filipowicz J., Album kapłanów diecezji łucko-żytomierskiej i kamienieckiej, Kijów 1917 s. 20 (fot., występuje jako O. Wiator [Ryttel]); – Rumak J., Wspomnienia pilskie, Assisi 1971 s. 219 (wspólna fot.); – Arch. Kapucynów w Nowym Mieście nad Pilicą: sygn. APW 2-IV-105, dokumenty osobiste, korespondencja i notatki R-a: Arch. Wicepostulatora Procesu Kanonizacji o. Honorata Koźmińskiego w W.: sygn. II A. T. 1 (Listy o. H. Koźmińskiego do Rzymu).
Roland Prejs